Portal z otwartymi zasobami kultury i nauki
Szczegóły obiektu
Sztylet lewak
Sztylety lewaki, powszechnie występujące w całej Europie od wieku XVI do połowy wieku XVII, wzięły swoją nazwę od sposobu ich używania - w lewej ręce. Stosowane były jako broń pomocnicza w szermierce rapierem, podstawową bronią sieczną w zachodniej Europie w tym czasie. Prezentowany sztylet ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie jest typowym przykładem takiej broni. Pozbawiony zdobień jest z pewnością egzemplarzem bojowym. Głownia, czyli ostrze, dosyć długie, bo aż na 32 cm, jest w przekroju romboidalna, zwężająca się do sztychu, a więc ułatwiająca penetrację. Rękojeść została w całości opleciona żelaznym drutem, dzięki czemu uzyskano nierówną powierzchnię, zapewniającą lepszy chwyt i ograniczającą możliwość wyślizgnięcia się broni z dłoni walczącego. Istotnym dla sposobu walki omawianym sztyletem jest jelec, a więc ten element, który oddziela głownię od rękojeści, chroniąc przy okazji dłoń użytkownika. Jest on wykonany z żelaza, ale mocno odgięty w łuk w kierunku głowni i lekko wychylony poza oś wyznaczoną przez ostrze. Tak skonstruowany jelec miał służyć do parowania ciosów. Stąd trzymany w lewej ręce sztylet, służył nie tylko jako dodatkowa broń, ale również jako rodzaj tarczy. Wygięcie ramion umożliwiało także zakleszczenie i zablokowanie głowni rapiera przeciwnika, a nawet wytrącenie go z jego rąk lub uszkodzenie głowni. Warto dodać, iż lewaki były wykonywane najczęściej do pary wraz z rapierem w tych samych warsztatach.