Portal z otwartymi zasobami kultury i nauki
Szczegóły obiektu
Wieniec z pogrzebu Adama Mickiewicza w Krakowie
Pierwsze na ziemiach polskich Towarzystwo Gimnastyczne powstało w Lwowie w 1866/1867 roku z inicjatywy środowiska inteligencji, głównie młodzieży akademickiej, z myślą odrodzenia sił duchowych, moralnych, fizycznych i ekonomicznych narodu po upadku Powstania 1863 roku. Zgodnie z założeniem, że źródłem siły i zdrowia są ćwiczenia gimnastyczne i ruch na świeżym powietrzu, Towarzystwo organizowało ćwiczenia początkowo dla swoich członków, później także dla uczniów szkół, inicjowało zakładanie ogródków jordanowskich, organizowało kolonie wakacyjne, a przede wszystkim kształciło nauczycieli gimnastyki i czyniło starania o wprowadzenie do programu nauczania gimnastyki jako równorzędnego przedmiotu. Po 1884 roku ruch sokoli zaczął się rozwijać w Galicji, gdzie licznie powstawały filie lwowskiego gniazda-macierzy bądź samodzielne oddziały (w 1884 roku w Stanisławowie i Tarnowie, w 1885 roku w Krakowie, Przemyślu, Tarnopolu i Kołomyi, w 1886 roku w Rzeszowie, w 1887 roku w Jaśle, Nowym Sączu i Wadowicach, w 1888 roku w Stryju i Sanoku, w 1889 roku w Jarosławiu, w 1890 roku w Drohobyczu, Samborze i Jaworowie). W latach 80-tych XIX wieku ruch zaczął się rozwijać także na ziemiach zaboru pruskiego, gdzie pierwsze gniazdo powstało w 1884 roku w Inowrocławiu, a w 1886 roku kolejne gniazda - w Bydgoszczy i Poznaniu, w 1887 roku w Szamotułach i Gnieźnie, a w 1889 roku w Ostrowie Wielkopolskim. W 1889 roku w Berlinie powstało pierwsze polskie gniazdo na obczyźnie. Towarzystwo oprócz popularyzacji gimnastyki prowadziło także działalność kulturalno-oświatową i niepodległościowo-patriotyczną; budynki Sokoła były przyczółkami polskości na ziemiach zaboru austriackiego i pruskiego. Nie mogło więc zabraknąć delegacji niosącej wieniec od polskich Sokołów (na fioletowej aksamitnej poduszce, z wstęgami spiętymi srebrnym sokołem – godłem Towarzystwa), podczas narodowej manifestacji, jaką był pogrzeb Mickiewicza w Krakowie.