Gemma, powstała w okresie klasycyzmu, przedstawia ilustrację jednego z najpopularniejszych mitów starożytnych: zakochany Jowisz ukazuje się pod postacią orła, by zbliżyć się do pięknego młodzieńca Ganimedesa i porwać go na górę Olimp.
Mit był chętnie wykorzystywany przez artystów malarzy, grafików i rzeźbiarzy w okresie nowożytnym i później w epoce nowoczesnej, w okresie klasycyzmu i historyzmu. W ikonografii znajdziemy przewagę dwóch scen ilustrujących wydarzenie: samo porwanie lub karmienie orła nektarem.
Wśród malarzy i autorów rycin do najbardziej ulubionych należała ekspresyjna scena porwania pięknego chłopca przez demonicznego orła, widoczna m.in. w obrazie Pietera Paula Rubensa z 1636 (Muzeum Prado, Madryt).
Statyczna kompozycja przedstawiająca Ganimedesa pojącego orła lub stojącego w jego towarzystwie była popularniejsza wśród rzeźbiarzy. Znajdziemy ją już w reliefach z okresu starożytnego Rzymu, ale też w wielu pełnoplastycznych rzeźbach z okresu klasycyzmu.
Do najpiękniejszych należy znana rzeźba Bertela Thorvaldsena z 1817 r. (Muzeum Thorvaldsena, Kopenhaga), podobnie jak w dekoracji gemmy przedstawiająca siedzącego chłopca z płytką czarą w dłoni w chwili, gdy, nie podejrzewając podstępu, chce napoić orła. Również znakomity wariant tematu, ale ze stojącym Ganimedesem, powstał w latach 70. XVIII w. w warsztacie Pierre’a Juliena i znajduje się w kolekcji Luwru.
Alicja Kilijańska