Orzeł, ukazany frontalnie z rozpostartymi skrzydłami i głową zwróconą w lewo, stojący na wiązce piorunów, trzyma w dziobie węża. Motyw orła jest szczególnie popularny w gliptyce rzymskiej ze względu na to, że już w pod koniec II w. p.n.e. stał się głównym symbolem armii rzymskiej. Jak podaje Pliniusz Starszy („Historia Naturalna”, X.5) w 102 r. p.n.e. rzymski wódz Gajusz Mariusz (157–86 r. p.n.e.) ustanowił orła jako emblemat armii rzymskiej, ponieważ symbolizował on potęgę rzymskiej republiki. Niemniej jednak istotnym elementem ikonograficznym opisywanej gemmy jest wąż, którego ptak ten trzyma w dziobie. Taka konfiguracja często występuje na gemmach przedstawiających hybrydy w zestawieniu z różnego rodzaju symbolami, co może sugerować apotropaiczny charakter obiektu. W istocie orzeł trzymający w dziobie lub szponach węża symbolizował zwycięstwo dobra nad złem. W tym kontekście krakowska gemma mogła być używana na przykład przez rzymskiego legionistę jako amulet z jednej strony gwarantujący przychylność boga Jowisza, dla którego orzeł był świętym ptakiem, na co wskazuje wiązka piorunów, a z drugiej zapewniający ochronę przed złem i niepowodzeniem na polu bitwy.

Paweł Gołyźniak