Kafel z herbem Nałęcz biskupa krakowskiego Piotra Gembickiego (1585–1657) pochodzi z pieca, który najpewniej około roku 1644 zbudowany został w Pałacu Biskupim w Krakowie. Piotr Gembicki od 1617 roku związany był z dworem królewskim. Ukoronowaniem jego państwowej kariery stało się objęcie urzędu kanclerza wielkiego koronnego w 1638 roku. Wcześniej, bo w 1635 roku, został biskupem przemyskim, a po śmierci biskupa Jana Zadzika, w 1642 roku, objął biskupstwo krakowskie. Piotr Gembicki znacznie rozbudował siedzibę biskupów krakowskich, która otrzymała także nowe wyposażenie. W pałacu znajdował się już piec z herbami biskupa Marcina Szyszkowskiego (Ostoja), nie może więc dziwić, że także biskup Gembicki zadecydował o budowie pieca noszącego jego herby. Do dziś zachowane są pojedyncze kafle oraz elementy architektoniczne pochodzące z biskupiego pieca. Kafle mają białe bądź granatowe tła, a główny element dekoracyjny stanowi herb Nałęcz na ugrowej tarczy umieszczonej pod zielonym kapeluszem biskupim. Towarzyszą mu litery odnoszące się do osoby biskupa: „PG EC DS” („Petrus Gembicki Episcopus Cracoviensis Dux Severiae”, czyli Piotr Gembicki Biskup Krakowski Książę Siewierski). Oba piece wzmiankowane były w osiemnastowiecznych rewizjach pałacu, pod koniec wieku zaznaczono, że ich stan był zły. Przetrwały jednak do połowy XIX wieku, kiedy to uległy zniszczeniu podczas wielkiego pożaru Krakowa z 1850 roku, który strawił także pałac biskupów krakowskich. Uratowane kafle trafiły w różne ręce, już w latach 50. XIX wieku prezentowane były na wystawach w Warszawie i Krakowie. Dwa kafle z herbem Nałęcz posiadał w swych zbiorach w Jeżewie Zygmunt Gloger – jeden z nich podarował Emerykowi Hutten-Czapskiemu, niestrudzonemu zbieraczowi narodowych pamiątek. Wraz z jego kolekcją trafił do zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie w 1903 roku.

Bożena Kostuch