Lucjana Wędrychowskiego, studenta krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych i monachijskiej akademii, zajmowało przede wszystkim malarstwo religijne. Jednak w swych obrazach nie wychodził poza koncepcje typowe dla wychowanków akademii oraz malarstwa religijnego drugiej połowy XIX wieku, zgodnie z którymi tradycyjne tematy próbowano „urealnić” i nadać im cechy historycznego prawdopodobieństwa poprzez rezygnację ze skodyfikowanych typów przedstawień i ustalonych atrybutów.

Kuszenie św. Antoniego jest zaliczane do najważniejszych prac artysty, który ujął tu w niecodzienny sposób ten eksploatowany od czasów średniowiecza temat. O ile w tradycji ikonograficznej przeważał wizerunek świętego uniesionego ekstatyczną modlitwą, zmagającego się z potworami i lubieżnymi kusicielkami, o tyle Wędrychowski ukazał eremitę pogrążonego w głębokiej medytacji. Z ogniska na dalszym planie snuje się dym, z którego wyłania się powabna kobieca postać – zapowiedź udręk, które czekają pustelnika. Oszczędnie określone otoczenie, krzyż leżący po prawej oraz księga wsparta na czaszce podkreślają ascetyczną drogę życia, praktykowaną przez koptyjskiego mnicha.

Barbara Ciciora-Czwórnóg

Sygn. i dat. l.d.: Wędrychowski 1886