1854-1862

Rząd Gubernialny Piotrkowski

Petrokovskoe Gubernskoe Pravlenie

39/1/0

[1807-1866] 1867-1917

Rząd Gubernialny Piotrkowski utworzono na mocy ukazu z dnia 31.12.1866 r. o zarządzie gubernialnym i powiatowym w Królestwie Polskim. Nowa jednostka administracyjna obejmowała część dawnych guberni: radomskiej i warszawskiej. W myśl wymienionego ukazu władzą administracji ogólnej II instancji był rząd gubernialny. Na jego czele stał gubernator mianowany przez cara. Rząd podlegał Ministerstwu Spraw Wewnętrznych. Zwierzchni nadzór na terenie Królestwa Polskiego sprawował nad nim także namiestnik, a od 1874 r. generał-gubernator warszawski. Rząd obradował pod przewodnictwem gubernatora lub wicegubernatora. Do kompetencji Rządu, jako ciała kolegialnego początkowo należały: sprawy gospodarcze, podatkowe, wyznaniowe, więziennictwo, pobór rekrutów, zaopatrzenie oddziałów wojskowych i straży ziemskiej, ustalanie granic powiatów i gmin, nadzór nad budownictwem sanitarnym oraz budową dróg i mostów, zatwierdzanie planów i kosztorysów na wznoszenie i reperację zabudowań miejskich, skarbowych, przemysłowych, domów prywatnych oraz kościołów i kaplic, sprawy zarządu miast, w tym od 1903 r. zatwierdzanie ich budżetów, kontrola ruchu ludności oraz sprawy personalne urzędników gubernialnych. W 1867 r. w skład Rządu Gubernialnego wchodziło 7 wydziałów: Administracyjny, Wojskowo-Policyjny, Prawny, Skarbowy, Dóbr Rządowych i Ubezpieczeń oraz Lekarski. W 1869 r. z zakresu działalności Rządu wyłączono wymiar i pobór podatków oraz sprawy nadzoru nad dobrami rządowymi, które to czynności przejęła Izba Skarbowa. Od 1870 r. w strukturze RGP funkcjonował Wydział Budowlany. W 1874 r. kompetencje w zakresie poboru do wojska przejął Urząd do Spraw Powinności Wojskowej. W 1902 r. zlikwidowano Wydział Ubezpieczeń. Jego kompetencje wykonywał nadal Urząd Ubezpieczenia Budynków od Ognia. W 1898 r. utworzono Wydział Weterynaryjny, wyłączając zagadnienia nadzoru nad zwierzętami z Wydziału Lekarskiego. Ponadto przy Rządzie Gubernialnym funkcjonowały jeszcze: kancelaria prezydialna, sekretarz gubernialny, archiwum, redakcja dziennika gubernialnego oraz drukarnia. W skład Rządu wchodzili także budowniczy gubernialny i inżynier oraz inspektor lekarski. Po ewakuacji władz rosyjskich w 1914 r., Rząd Gubernialny funkcjonował jeszcze na terenie Rosji do 1918 r.

Anteriora z lat 1807-1866 (akta przekazane przez rządy gubernialne w Warszawie i Radomiu): akta miast w układzie alfabetycznym – opisy geograficzno-topograficzne z lat 1821 i 1860, opisy przywilejów, regulacje granic, opłaty i podatki od mieszkańców, organizacja władz miejskich, rachunki kas miejskich, udzielanie pożyczek na budowę domów prywatnych, zarząd nieruchomościami miejskimi i dzierżawa dochodów, inwestycje miejskie (budowa ratusza, jatek, rzeźni, studzien, mostów, brukowanie ulic), akta dotyczące cechów rzemieślniczych, spory graniczne, akta osobowe urzędników władz administracyjnych z terenu guberni, akta w przedmiocie kapitałów, nieruchomości oraz dochodów kościołów katolickich, ewangelickich, synagog, fundusze kościelne zabezpieczone na dobrach ziemskich, budowa nowych cmentarzy i ich poszerzanie. Pozostałe akta z lat 1807-1866: urządzenia włościan (regulacje, czynszowanie, rugi, opór wsi), pożyczki udzielane fabrykantom, budowa dróg i kolei, pożyczki udzielane przez Towarzystwo Kredytowe właścicielom ziemskim, utrzymanie i personel domów opieki, fundusze i nieruchomości zakładów dobroczynnych, organizowanie i działalność urzędów konsumpcyjnych i skarbowych, budynki dla wojska. Kancelaria Prezydialna: rozporządzenia władz, ukazy manifesty, ogłoszenia, starania o zezwolenie na przedstawienia teatralne i inne widowiska, cenzura i druk „Wiadomości Gubernialnych”, statystyka spraw załatwianych przez Rząd, wydatki na druki, opał i światło, zbiór ofiar dobrowolnych na różne cele, rejestracja stowarzyszeń zakładanych po 1906 r., protokoły posiedzeń Rządu. Wydział Administracyjny: Referat I – regulacja miast, spory majątkowe, dzierżawa i sprzedaż gruntów miejskich, tabele likwidacyjne miast, wiadomości statystyczne, wykup czynszów przez osoby prywatne, remonty dróg, mostów, brukowanie ulic, oświetlanie ich, zezwolenia na budowę, regulacja starych i wytyczanie nowych ulic, poszerzanie i zakładanie cmentarzy, ustalanie dni jarmarcznych, zakładanie cechów; Referat II – akta personalne urzędników władz administracyjnych i miejskich, ceny, wydzielanie ¼ majątku po zmarłych proboszczach na rzecz parafii, regulaminy kas pożyczkowych i pogrzebowych, raporty o wyborach i zatwierdzanie członków dozorów kościelnych i bożniczych oraz budżetów parafii ewangelicko-augsburskich, nabywanie prawa do bezterminowej dzierżawy nieruchomości miejskich; Referat III – zezwolenia na budowę, przebudowę, remonty budynków kościelnych katolickich i ewangelicko-augsburskich, na zakładanie domów modlitwy, budowę synagog, budowę linii kolejowej Łódź-Zgierz-Pabianice, tramwajów, kolejek dojazdowych, na zakładanie i budowę zakładów przemysłowych i warsztatów, remonty dróg, traktów i mostów, zakładanie linii telefonicznych, rozkład powinności szarwarkowych, budżety służby drogowej, legaty i zapisy na kościół; Referat IV – pożyczki z kas miejskich na budowę domów, tworzenie stanowisk lekarzy miejskich, architektów, felczerów, weterynarzy itp., zwiększanie składu magistratów, zapomogi dla urzędników, podwyższanie poborów, rewizje kas miejskich, ustanowienie i rozkład podatków od psów i bydła, kontyngentu liwerunkowego, podatku kanonowego i innych, dzierżawa dochodów miejskich, wydatki kas miejskich i ich budżety. Wydział Budowlany: zezwolenia na budowę i przebudowę domów mieszkalnych, zabudowań gospodarczych, budynków fabrycznych, gmachów użyteczności publicznej (załączone plany obiektów). Wydział Lekarski – zarządzenia i okólniki, obsadzanie stanowisk lekarzy, felczerów i weterynarzy w powiatach i miastach, zezwolenia na otwarcie aptek, składów aptecznych, salonów felczerskich, gabinetów dentystycznych i lekarskich, lecznic i laboratoriów oraz na zakładanie fabryk chemicznych, wytwórni wód mineralnych i gazowych, budżety Wydziału, dane o szpitalach i lecznicach, o ruchu chorych w szpitalach, przeprowadzanie sekcji zwłok oraz badań lekarskich i chemicznych w związku z wypadkami i sprawami sądowymi,, coroczne kontrole lekarzy, farmaceutów i felczerów, starania o złożenie egzaminów na felczerów, drogistów, sprzedawców aptecznych, akta personalne, lekarzy, felczerów, akuszerek itp. Wydział Prawny: spory serwitutowe i graniczne, nakładanie kar pieniężnych za uchylanie się od służby wojskowej, głównie na Żydów, zezwolenia na tworzenie towarzystw akcyjnych, oskarżenia sołtysów i strażników o wypuszczanie aresztantów, skargi na nieprawną działalność i nadużycia wójtów, pisarzy gminnych, policjantów, strażników ziemskich i innych urzędników. Wydział Weterynaryjny: zarządzenia i instrukcje, akta personalne weterynarzy, tworzenie stanowisk weterynarzy miejskich, zapobieganie epidemiom i chorobom zwierząt, nadzór sanitarny nad transportem bydła, sprawozdania z przebiegu chorób i epidemii, z ilości padłego bydła, wypłata odszkodowania dla właścicieli za chore bydło, sprawozdania z pobieranych opłat od bydła. Wydział Wojskowo-Policyjny: Referat I – zarządzenia, ściąganie kosztów za leczenie w szpitalach, rozkład składek na różne zakłady dobroczynne, korespondencja w sprawie zakładania ochronek dla dzieci i domów starców, wynajmowanie i opłata zastępców poborowych do wojska; Referat II – zarządzenia, nadzór nad więźniami, dostawa żywności, budowa, zakładanie i remonty więzień, reorganizacja więziennictwa, przepisy dotyczące aresztantów, zaopatrzenie służby więziennej, powiększenie personelu więzień, uposażenie strażników ziemskich, transport i ucieczki aresztantów, kary ściągane z aresztantów na rzecz kapitału więziennego, starania zesłańców o wyjazd z nimi ich rodzin; Referat III – przepisy w sprawie przesiedlania się mieszkańców, wysyłki cudzoziemców za granicę, wydawanie paszportów, korespondencja w sprawie cudzoziemców przyjmujących poddaństwo rosyjskie, wydawanie świadectw cudzoziemcom zamieszkałym w guberni piotrkowskiej, starania różnych osób o zezwolenie na przyjęcie poddaństwa rosyjskiego, wydawanie zezwoleń na prowadzenie kantorów pośrednictwa pracy, lombardów, biur pisania podań, korespondencja w sprawie osób powracających z zagranicy, starania o wpisanie do ksiąg ludności, nielegalne przekraczanie granicy; Referat IV – zarządzenia ogólne, budowa i remonty budynków dla wojska, ich wyposażenie, wypłata wynagrodzenia ludności za kwatery dla wojska, należność za dostarczanie furażu, żywności, opału i materiału na oświetlenie, wyznaczanie placów i terenów wojskowych, ruchy i przemarsze wojsk w guberni piotrkowskiej, kwoty przeznaczone na przejazdy i diety dla wojskowych, wyznaczanie zapomóg dla byłych wojskowych i ich rodzin.

Archiwa Państwowe

15556453

2297928

A — dokumentacja aktowa

A — dokumentacja aktowa