1987-1987

polski

Stocznia im. Komuny Paryskiej w Gdyni

93/130/0

1945-1991 [-2009]

polski

instytucje gospodarcze

Plany budowy portu w Gdyni opracowane przez Tadeusza Wendę potwierdzone przez Sejm ustawą o budowie portu w Gdyni z 23.09.1922 r. doprowadziły do powstania nowoczesnego portu morskiego. Intensywny rozwój portu i miasta Gdyni umożliwiły powstanie stoczni budujących statki morskie. Jako pierwsza powstała na mocy umowy zawartej u notariusza Jana Neumana w Wejherowie „Stocznia w Gdyni - Towarzystwo z ograniczoną poręką”. Wśród udziałowców znalazły się zarówno osoby prywatne (dyrektorzy banków, inżynierzy, wysocy urzędnicy), jak i instytucje (banki). Jako cel tworzonego przedsiębiorstwa przyjęto „remont istniejących i budowę nowych statków morskich różnych wielkości, nie wyłączając łodzi oraz prowadzenie wszelkich robót związanych z budową statków”. Brak pomocy dla tego przedsięwzięcia (m.in. ze strony miasta) były przyczyną upadku towarzystwa. Próba kontynuowania prowadzenia Stoczni podjęta przez Magistrat miasta Gdyni jak i przedsięwzięcia kilku kolejnych właścicieli stoczni o nowej nazwie „NAUTA” zakończyły się niepowodzeniem. 31.12.1927 r. właściciele „NAUTY” (Witold Andruszkiewicz, Zygmunt Andruszkiewicz, Stanisław Kisiel, Samuel Elper i Władysław Andruszkiewicz) założyli nowe przedsiębiorstwo: Stocznia Gdyńska Spółka Akcyjna. W 1928 r. większość akcji przeszła na własność Danziger Werft (Stoczni Gdańskiej). Kryzys gospodarczy spowodował, że stocznia nie miała większych zamówień (poza remontami statków oraz budową kilku małych jednostek dla Marynarki Wojennej), co doprowadziło do postawienia Stoczni Gdyńskiej w stan likwidacji z dniem 10.03.1936 r. Z inicjatywy Komisarza Rządu w Gdyni Franciszka Sokoła Stocznia Gdyńska została reaktywowana 23.02.1937 r. na Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy. Większość udziałów wykupiła Wspólnota Interesów Górniczo-Hutniczych w Katowicach, będąca własnością Skarbu Państwa. Równocześnie wyeliminowano udziały Danziger Werft. Po wybuchu wojny i zajęciu Gdyni przez Niemców w 1939 r. stocznia stała się oddziałem niemieckiej stoczni Deutsche Werke Kiel A.G. Po zakończeniu wojny w 1945 r. stocznia (jako stocznie nr 12 i 13) wznowiła działalność w ramach utworzonego 14.06.1945 r. Zjednoczenia Stoczni Polskich. W 1947 r. Stocznia nr 12 została wyłączona ze zjednoczenia (i przekształcona w Remontową Obsługę Statków przedsiębiorstwa GAL), natomiast Stocznia nr 13 przyjęła nazwę Stocznia Gdyńska i nadal wchodziła (obok Stoczni Gdańskiej Północnej i Szczecińskiej) w skład przedsiębiorstwa Zjednoczone Stocznie Polskie (utworzonego 11.06.1948 r.). 03.03.1950 r. zarządzeniem Ministra Żeglugi powołano Centralny Zarząd Przemysłu Okrętowego w Warszawie (w miejsce ZPO), a Stocznia Gdyńska uzyskała status samodzielnego przedsiębiorstwa. 30.03.1951 r. stocznia przyjęła imię „Komuny Paryskiej”. Ogółem w latach 1952-1989 stocznia zbudowała 451 handlowych statków morskich (gł. drobnicowce, masowce, zbiornikowce, trawlery i kontenerowce) oraz 28 okrętów dla Marynarki Wojennej (kutry dozorowe i trałowce) . 29.11.1991 r. nastąpiło przekształcenie Stoczni im. Komuny Paryskiej w jednoosobową Spółkę Skarbu Państwa o nazwie Stocznia Gdynia S.A.

Zdjęcia (1946) sygn. 1-72; Dokumentacja aktowa (1945-2009) sygn. 1-6051; Dokumentacja audiowizualna (1984-2008) sygn. 1-702; Dokumentacja techniczna statków (1963-2006), sygn. 1-703.

APG 1841

Archiwa Państwowe

22202873

15494732

A — dokumentacja aktowa

A — dokumentacja aktowa