1826

polski

Akta stanu cywilnego Parafii Greckokatolickiej w Zabłoci

35/2177/0

1811-1874

Z dniem 15 sierpnia 1810 r. wprowadzono na terenach przyłączonej do Księstwa Warszawskiego Lubelszczyzny obowiązek prowadzenia świeckich akt stanu cywilnego w oparciu o uregulowania Kodeksu Cywilnego Napoleona. Mimo świeckiego charakteru rejestracji rolę urzędników stanu cywilnego powierzono duchownym katolickim obu obrządków. Wprowadzone gminy, w których dokonywano rejestracji ludności, pod względem terytorialnym były najczęściej tożsame z parafiami rzymskokatolickimi oraz greckokatolickimi (unickimi) i obejmowały ogół ludności zamieszkałej na danym terenie (również ludność wyznań protestanckich i wyznania mojżeszowego). Także proboszcz parafii w Zabłoci (pow. bialski) sprawował w tym czasie obowiązki urzędnika stanu cywilnego. Akty stanu cywilnego (urodzeń, zapowiedzi, małżeństw i zgonów) spisywane były w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach. Do sporządzanych metryk dołączano alegaty (m. in. załączane do spisywanego aktu małżeństwa odpisy metryk urodzenia, lub akty znania narzeczonych, urzędowe sprostowania i uzupełnienia aktów). Księgi były zamykane wraz z końcem roku, sporządzano do nich indeks osobowy, jeden egzemplarz pozostawał w parafii a drugi przekazywano do właściwego terytorialnie Sądu Pokoju. W 1826 r. na mocy Kodeksu Cywilnego Królestwa Polskiego księgi stanu cywilnego prowadzone przez duchownych katolickich obu obrządków zyskały walor zarówno aktów świeckich, jak i religijnych, w związku z tym wyłączono spod ich kompetencji ludność innych wyznań chrześcijańskich oraz Żydów, tworząc dla nich odrębne urzędy stanu cywilnego. Rejestracja w aktach stanu cywilnego nadal odbywała się w systemie podwójnym. Zawierające jeden typ aktów unikaty (księgi pierwopisowe) zapisywano zazwyczaj przez kilka lat, aż do zapełnienia księgi. Tożsame z nimi pod względem treści metryk duplikaty (wtóropisy), obejmujące akty urodzeń małżeństw i zgonów, zamykano wraz z końcem roku, sporządzano indeks, dołączano do nich alegaty i przekazywano do Sądu Pokoju. Bezpośredni nadzór nad prowadzeniem akt sprawował dziekan (Dziennik Praw Królestwa Polskiego t. 10, s. 41-84). Już w pierwszej połowie XIX w. zaznaczyły się dążenia władz rosyjskich zmierzające do całkowitej likwidacji unii i wcielenia wyznawców obrządku greckokatolickiego do cerkwi prawosławnej. Tendencje te nasiliły się w latach 60-tych XIX w. Zaczęto konsekwentnie ograniczać prawa zarówno hierarchii kościelnej, jak i ludności greckokatolickiej. Ostateczna likwidacja unii nastąpiła w latach 1873-1875 r. Parafie greckokatolickie zostały zamknięte, lub zamienione na prawosławne a ludność zmuszona do zmiany wyznania i poddania się rejestracji w nowych parafiach. Wydany w 1905 roku ukaz tolerancyjny zezwalał byłym unitom na przejście na wyznanie rzymskokatolickie, z czego duża ich liczba skwapliwie skorzystała (stąd w aktach parafii rzymskokatolickich od roku 1905 pojawiają się liczne metryki byłych grekokatolików i ich potomków). Do 1867 r. akty stanu cywilnego sporządzano w języku polskim, od roku 1868 w języku rosyjskim. Ponadto obok zapisu dat zgodnego z obowiązującym do tej pory w Królestwie Polskim kalendarzem gregoriańskim wprowadzono datację wg kalendarza juliańskiego (12 dni różnicy). Siedziba parafii: Zabłoć, eparchia chełmska Cerkiew p.w. św. Mikołaja Miejscowości należące do parafii: Krzywowólka, Matiaszówka, Międzyleś, Rozbitówka, Szostaki, Wólka Zabłocka, Zabłoć (Zabłocie), Żuki Status prawny: urzędy stanu cywilnego i metrykalne - akta metrykalne

I. AKTA CYWILNE księgi urodzeń, zapowiedzi, małżeństw i zgonów z lat 1811-1825, sygn. 1-14 (14 j.a.); alegaty z lat 1811, 1816, 1818-1819, sygn. 64-66 (3 j.a.); II. AKTA CYWILNO-RELIGIJNE księgi wtóropisowe urodzeń, małżeństw i zgonów (duplikaty) z lat 1826-1974, sygn. 15-63 (49 j.a.); alegaty z lat 1835-1837, 1840-1842, 1847-1851, 1853, 1856-1866, 1868, sygn. 42, 45, 52-62, 67-70 ( w tym 4 odrębne j.a.);

obecnie Zabłocie, gm. Kodeń, pow. bialski; baza PRADZIAD; zmikrofilmowane księgi z lat 1811-1854, nr mikrofilmów: 390311-390353;

Archiwa Państwowe

2190323

1465140

A — dokumentacja aktowa

A — dokumentacja aktowa