Portal z otwartymi zasobami kultury i nauki
Szczegóły obiektu
Prometeusz tworzący człowieka
Nagi, brodaty, łysy Prometeusz, ukazany w profilu skierowanym w lewo, tworzy z gliny model pierwszego człowieka. Pod szyją ma zawiązany płaszcz (chlamys), który opada mu na plecy. Według mitologii greckiej tytan Prometeusz ulepił człowieka z gliny pomieszanej ze łzami, duszę zaś dał mu, czerpiąc z boskiego ognia, którego parę iskier ukradł z rydwanu Heliosa. Sprzeniewierzył się tym samym woli Zeusa, za co został surowo ukarany. Według najpopularniejszej wersji mitu Prometeusz został przykuty do skały Kaukazu. Codziennie o wschodzie słońca przylatywał tam sęp i wyjadał tytanowi wątrobę, która odrastała przez resztę dnia i nocy. Zeus chciał, by męka Prometeusza trwała bez końca, jednak po wielu latach przerwał ją Herakles, zabijając ptaka strzałą z łuku i uwalniając tytana. Co ciekawe, wiąże się z tym legenda, według której Prometeusz miał wykonać pierwszy pierścień z gemmą z kaukaskiej skały (Pliniusz, „Historia naturalna”, XXXVII.2). Temat ten, wywodzący się z tradycji etruskiej, był bardzo popularny w gliptyce italskiej. Występuje w kilku wariantach. Na krakowskiej gemmie Prometeusz dokonuje pomiarów tworzonego przez siebie modelu człowieka, który jest jeszcze niekompletny.
Paweł Gołyźniak