2-7512

1939 - 1945

Pociąg osobowy na peronie.

Wydawnictwo Prasowe Kraków-Warszawa

Zeitungs-Verlag Krakau-Warschau

3/2/0

1939-1945

Po klęsce wrześniowej dekretem Hitlera z dniem 26 X 1939r. z części ziem polskich nie wcielonych do Trzeciej Rzeszy utworzono Generalne Gubernatorstwo. Polska administracja została zniesiona. Dotyczyło to również polskiego radia i prasy. Minister propagandy Rzeszy Frank Goebbels dążył do całkowitej likwidacji polskiego systemu informacji. Radio zastąpiono głośnikami do odbioru zbiorowego, a łączny nakład gazet ograniczono do 100 tys. egzemplarzy. Z czasem nakład zwiększono do 270 tys. dla dzienników i 340 tys. dla periodyków. Istniała cenzura. Gazety mogły podawać tylko suche informacje bez komentarzy. W październiku 1939 r. utworzono niemieckie Wydawnictwo Prasowe Kraków-Warszawa, które zastąpiło polskie gazety i periodyki. Powstało ono na bazie skonfiskowanych majątków „Ilustrowanego Kuriera Codziennego” w Krakowie, Domu Prasy w Warszawie, „Kuriera Warszawskiego”, Zakładów Graficznych „Gońca Częstochowskiego” oraz wielu innych. Wydawnictwo Prasowe Kraków-Warszawa było wydawcą wszystkich legalnych czasopism ukazujacych się na terenie Generalnego Gubernatorstwa. Centrala wydawnictwa mieściła się w Krakowie w Pałacu Prasy, filie zaś w Warszawie, Radomiu, Lublinie, Częstochowie, później także we Lwowie. Na czele wydawnictwa stał Hans Strozyk. Było to przedsiębiorstwo całkowicie służące potrzebom propagandy hitlerowskiej. Fotografie do gazet wykonywali fotoreporterzy zatrudnieni w Wydawnictwie, agencje prasowe, prywatne zakłady fotograficzne oraz korespondenci wojenni. Poszczególne redakcje czasopism prowadziły również wymianę serwisową między sobą. Na łamach Wydawnictwa Prasowego ukazywały się takie dzienniki w języku polskim jak: „Dziennik Radomski”, „Gazeta Lwowska”, „Goniec Krakowski”, „Kurier Częstochowski”, „Kurier Kielecki”, „Nowy Czas”, „Nowy Głos Lubelski” oraz tygodniki: „Fala”, „Ilustrowany Kurier Polski”, „Siew”. Spośród pism w języku niemieckim były dzienniki: „Krakauer Zeitung”, „Warschauer Zeitung”, tygodniki: „Wacht im Osten”, „Weichsel Ilustrierte”. Wydawnictwo dzieliło się na działy i redakcje. Chociaż istniała pełna odrębność osobowo-prawna między redakcjami, samodzielność merytoryczna i personalna, to jednak wspólne były administracja i kolportaż. Fotografów, zakładów fotograficznych, redakcji czasopism z własnymi serwisami, a także korespondentów wojennych pracujących dla Wydawnictwa Prasowego Kraków-Warszawa było bardzo dużo. Można je podzielić na: 1. Niemieckie agencje prasowe i fotograficzne: - Presse Bild-Zentrale Berlin - była to agencja, której fotoreporterzy znajdowali się na pierwszej linii frontu wschodniego, południowego i północnoafrykańskiego, a także pracowali na terenie Generalnego Gubernatorstwa. - Transocean-Europapresse Berlin - fotografowała rodzaje wojsk i służb podczas walk w basenie Morza Śródziemnego i Afryce Północnej. - Presse-Hoffmann- Agencja Berlin - posiadała kontakty z najważniejszymi dostojnikami III Rzeszy, miała swych korespondentów prawie na wszystkich odcinkach frontu II wojny światowej. - Boesig-Atlantic Pressebilderdienst Berlin – czołowa agencja niemiecka, podporządkowana rządowi III Rzeszy, działała na użytek propagandy hitlerowskiej. Obsługiwała wszelkie wydarzenia rządowe i państwowe oraz dokumentowała działania niemieckie na frontach Europy i Afryki. - Weltbild Berlin- mniejsza agencja z niewielkim dorobkiem fotograficznym. - Scherl Bilderdienst Berlin. 2. Niemieckie zakłady fotograficzne: Pracownia Otto Rosnera w Krakowie, Pracownia Paula Brandnera w Krakowie, Pracownia Gerharda Lehmana w Krakowie, Pracownia Maxa Lohricha w Dreźnie, Pracownia Ottona Pfeila w Radomiu, Pracownia Hansa Apfela w Berlinie, Pracownia Karla Schultza w Berlinie, Pracownia Gustawa Andraschko, Pracownia Friedricha Franza Bauera w Berlinie. 3. Polskie pracownie i zakłady fotograficzne: Pracownia M. Bila (Bilażewskiego) w Warszawie, Pracownia Jerzego Łuczyńskiego w Warszawie, Studio Fotografii, Grafiki i Dekoracji Szwedo-Strychalski w Krakowie, Pracownia fotograficzna Juliana Łukaczyńskiego w Jaśle, Pracownia fotograficzna Kazimierza Konarzewskiego w Zakopanem, Pracownia fotografii filmowej Leonarda Zajączkowskiego w Warszawie.

Sygn. 1-2677 - Teatr działań wojennych: 1. Kampania wrześniowa, 1939 r. - sygn. 1-267 2. Działania wojenne w zachodniej Europie - sygn. 268-434 3. Działania wojenne w północnej Europie - sygn. 435-482 4. Działania wojenne na Bałkanach i wyspach Morza Śródziemnego - sygn. 483-645 5. Front Wschodni - sygn. 646-2003 6. Kampania wojenna w Afryce Północnej - sygn. 2004-2071 7. Kampania wojenna we Włoszech - sygn. 2072-2513 8. Działania bojowe na morzach i oceanach - sygn. 2514-2625 9. Działania lotnictwa strategicznego - sygn. 2626-2677 Sygn. 2678-12130 - Ziemie polskie pod okupacją niemiecką: 1. Administarcja cywilna: - Generalne Gubernatorstwo (władze centralne i terenowe) - sygn. 2678-3797 - Ziemie wcielone do Rzeszy - sygn. 3798-3904 2. Okupacyjne siły Wehrmachtu - sygn. 3905-4459 3. SS i policja - sygn. 4460-4780 4. Hitlerowskie organizacje polityczne i paramilitarne - sygn. 4781-5583 5. Polityka narodowościowa i sceny z życia poszczególnych grup ludności - sygn. 5584-6348 6. Gospodarka: - Przemysł - sygn. 6349-6680 - Rzemiosło - sygn. 6681-6733 - Leśnictwo, przemysł drzewny i papierniczy - sygn. 6734-6772 - Rolnictwo - sygn. 6773-7102 - Handel i gastronomia - sygn. 7103-7339 - Wystawy przemysłowe, rolnicze, rzemieślnicze i handlowe - sygn. 7340-7481 7. Krajobraz, urbanistyka, budownictwo i architektura - sygn. 8078-9122 8. Lecznictwo i opieka społeczna - sygn. 9123-9484 9. Nauka i oświata - sygn. 9485-9917 10. Kultura i sztuka: - Teatr - sygn. 9918-10734 - Plastyka - sygn. 10735-11024 - Muzyka - sygn. 11025-11211 - Film - sygn. 11212-11277 - Niemieckie przedsięwzięcia kulturalne w GG - sygn. 11278-11335 - Religia - sygn. 11336-11364 11. Prasa i propaganda - sygn. 11365-11642 12. Sport niemiecki i turystyka - sygn. 11643-12130 Sygn. 12131-15373 - Trzecia Rzesza 1. Przywódcy Trzeciej Rzeszy - sygn. 12131-12237 2. Stosunki polityczne, gospodarcze i kulturalne Trzeciej Rzeszy z państwami neutralnymi, satelickimi i marionetkowymi - sygn. 12238-12640 3. Wehrmacht - sygn. 12641-13171 4. NSDAP, SS i policja oraz organizacje paramilitarne - sygn. 13172-13349 5. Młodzież i dzieci - sygn. 13350-13568 6. Niektóre problemy sytuacji wewnętrznej Trzeciej Rzeszy - sygn. 13569-13620 7. Prasa i propagadna - sygn. 13621-13815 8. Gospodarka Trzeciej Rzeszy - sygn. 13816-13959 9. Nauka i technika - sygn. 13960-14137 10. Kultura i sztuka - sygn. 14138-14715 11. Krajobraz Niemiec, budownictwo, urbanistyka i architektura - sygn. 14716-14826 12. Fotografie historyczne, sylwetki polityków i wojskowych sprzed 1939 r. - sygn. 14827-14894 13. Sport - sygn. 14895-15373 Sygn. 15374-17182 - Inne państwa, obszary kolonialne i okupowane w czasie II wojny światowej (wg. alfabetu)

fotografie

Archiwa Państwowe

5894648

3734489

F — dokumentacja fotograficzna

F — dokumentacja fotograficzna